Het gaat niet goed met de patrijs in Nederland. De afgelopen vijftien jaar is de populatie meer dan gehalveerd. In Drenthe waren er in de jaren zeventig nog 5000 broedparen en nu zijn dat er volgens Landschapsbeheer Drenthe nog ongeveer 500.
Om de patrijs weer vaker in de natuur te zien, zijn vrijwilligers in Zwiggelte aan de slag gegaan met een stuk landbouwgrond. Met de hoop om de patrijs, maar ook andere diersoorten, meer terug te zien.
De patrijs is een fazantachtige vogel en leeft op een kleinschalig, beschut gebied en houdt van akkerland. Het is een standvogel, dat betekent dat hij het hele jaar in Nederland verblijft. Maar in de zomer heeft hij wel een andere plek nodig dan in de winter. Daarnaast eet de volwassen vogel vooral plantaardig voedsel, terwijl de jonge patrijzen insecten eten.
Divers landschap
“Als we niets doen, verdwijnt de soort”, wijst Michiel Elderenbosch van Landschapsbeheer Drenthe op de ernst van de situatie. Hij noemt de afname van de populatie sinds de jaren zeventig ‘gigantisch’.
“Normale vogels worden steeds minder normaal. Het geldt bijvoorbeeld ook voor groenlingen en putters. Voor boeren, vrijwilligers en recreanten die een divers landschap willen is het belangrijk er iets tegen te doen.'”
Patrijzen verblijven graag in hoger en bloemrijk akkerland. Daar vinden zij niet alleen voedsel, maar ook dekking. Daarom steunde Landschapsbeheer Drenthe maar al te graag een initiatief van vrijwilliger Wietze Neef, die zich bezighoudt met de bescherming van weidevogels.
Reeën
In samenwerking met boeren werd twee jaar geleden een stuk braakliggend landbouwgrond ingezaaid. En volgend jaar gebeurt hetzelfde op een stuk gras dat ernaast ligt. “Zodat er een mooi stukje bloemrijk akkerland ontstaat”, zegt Neef, die de partijen bij elkaar bracht en zo meer biodiversiteit wil bewerkstelligen. “Er kruipen in groenrijke akkerlanden bovendien allerlei beestjes die jonge fazanten in de eerste paar maanden van hun leven nodig hebben om te overleven. Zo moet de soort in aantal groeien.”
Het ligt niet in de lijn der verwachting dat het aantal patrijzen nu, twee jaar nadat de grond is ingezaaid, al is gegroeid. Dat komt vooral doordat de patrijs meer loopt dan vliegt.
Landschapsbeheer Drenthe hoopt op meer structuur in het landschap zodat meer soorten kunnen profiteren, zoals reeën die rust vinden in het veld. “Als we hier over vijf jaar terugkomen en meer boeren zijn enthousiast, dan zouden we al een groot verschil kunnen zien”, zegt Elderenbosch.
Kunstwerk
Boeren van de Boermarke Zwiggelte trokken onlangs al de aandacht met een portret van twee patrijzen in een weiland bij Zwiggelte. Zij lieten hun trots blijken met een gigantisch kunstwerk van gemaaid gras, eierdoppen, compost en woudzand. Zij hoopten op enkele seconden aandacht op telvisie bij het EK wielrennen in Drenthe.
Voordat de 25 boeren ploegen of maaien, vliegen zij onder meer met een warmtecamera boven de percelen, waardoor ze de locatie van de nesten of de ligplek van jonge reeën kunnen bepalen. Via gps-apparatuur werken boeren er vervolgens omheen.
