Staatssecretaris van Defensie Christophe van der Maat kan geen garantie geven dat de Johan Willem Frisokazerne in Assen open blijft. Voor het einde van het jaar wil hij met de gemeente Assen en provincie Drenthe om tafel voor een toekomstplan.
Door: Roy Schutte & Hjalmar Guit
Een nieuwe invulling van de kazerne in Assen komt er wat Van der Maat betreft, maar duidelijkheid over de toekomst van Defensie in Assen kan hij nog niet geven.
In een debat vandaag met Defensiewoordvoerders van de Tweede Kamer geeft hij aan dat economische belangen voor de regio belangrijker zijn dan het behoud van 1.000 defensiebanen in Assen.
Kwaliteit gebouwen
Veel panden van Defensie voldoen niet. Defensie heeft 10.000 gebouwen op 350 locaties, maar een groot deel is niet duurzaam genoeg of niet in orde. Ook zijn militaire eenheden nu te veel verspreid, vindt het kabinet.
Van der Maat is van plan huidige Defensie-onderdelen uit Assen elders onder te brengen, onder meer in Havelte. “Logischerwijs zijn ze in de omgeving van Havelte ontvankelijker voor die plannen dan in de gemeente Assen”, zegt Van der Maat, terwijl hij de Drentse afvaardiging in de zaal aankijkt.
In oktober moeten de plannen verder zijn uitgewerkt. Met de gemeente Assen en de provincie Drenthe wil Van der Maat in gesprek blijven over het lot van de Asser kazerne.
‘Geen taboes’
Tijdens het debat geeft de VVD aan dat er voor die partij geen taboes zijn, wat betreft de kazernetoekomst. “Het is geen einddoel op zich om Defensie in Assen te houden”, zegt Peter Valstar, partijgenoot van de staatssecretaris. Met de sluiting van de kazerne op de loer, moet er wel oog zijn voor behoud van werkgelegenheid in de regio, vindt hij.
Andere werkgelegenheid trekt meer gezinnen aan die in of rondom Assen gaan wonen, in plaats van voornamelijk jonge mannen, verwacht de VVD’er. “Misschien heeft Assen meer aan 500 banen in andere sectoren, dan 1.000 manschappen van Defensie.”
Oude boom
De andere partijen spreken duidelijker uit dat Defensie niet zomaar weg kan uit Assen. “Oude bomen moet je niet verplanten. De kazerne in Assen staat er sinds 1892, een echte oude boom dus”, vindt JA21-Kamerlid Derk Jan Eppink, die ook namens BBB het woord voert. “De kazerne is deel van het stadsgezicht. Personeel gaat na werktijd uit in Assen en veel gaat er wonen.”
Dat laatste weerlegt de staatssecretaris. Van de 1.000 kazernebanen zijn er volgens hem 900 bezet, de rest bestaat uit vacatures. “Tien procent woont in Assen zelf, dertig procent in de provincie Drenthe en zestig in de drie noordelijke provincies. 36 procent is binnenslaper, die zijn doordeweeks in de kazerne”, countert Van der Maat.
De staatssecretaris wijst er daarnaast op dat veel personeel gebruikmaakt van Defensiediensten als de kapper en het restaurant op de kazerne: uitgaven die niet meteen bij de Asser ondernemers terechtkomen.
CDA: ‘Grote impact op Assen’
CDA’er Agnes Mulder plaatst mogelijke sluiting in een breder plaatje. “Het gaat om 1.000 directe arbeidsplaatsen, 500 opleidingsplaatsen en indirecte werkgelegenheid. Die komen bovenop de 7.000 van de NAM.”
Bij het hoofdkantoor van de NAM in Assen gaan banen verloren door het terugschroeven van de gaswinning in Groningen. “Is de combinatie van de impact op Drenthe en de regio Assen in beeld?”, vraagt Mulder zich af.
Totaalplaatje
Ze krijgt bijval van ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers. “Er ligt een bredere opgave, voor het hele kabinet. Als overheid zijn we er voor heel Nederland. We weten dat de werkgelegenheid voor krimpregio’s onder druk staat. Veel mensen denken: het draait wel heel erg om de Randstad.”
Voor Segers, die ook namens de PvdA spreekt, is het totaalplaatje ook nog niet zichtbaar. Hij wil dat de staatssecretaris rekening houdt met het feit dat de kazerne ingebed is in de lokale gemeenschap. Het kabinet moet wat hem betreft naar Assen komen met een ‘offer they can’t refuse’.
Trots op de kazerne
D66-woordvoerder Alexander Hammelburg sprak met ondernemers en politici in Assen. “Dan voel je hoeveel trots er is voor de kazerne die in Assen staat”, zegt hij. Maar een moderne krijgsmacht vergt volgens D66 ‘pijnlijke keuzes’, waarbij de JWF-kazerne niet buiten schot blijft.
“Samen met Assen en de provincie kan er een fantastisch plan uitkomen. Diep in mijn hart zit daar een aspect van Defensie in”, zegt Hammelburg.
Militair draagvlak
Die historische band tussen Assen en de kazerne is ook de PVV veel waard. Commissielid Sietse Fritsma hamert er daarnaast op dat er ook steun moet zijn onder personeel als er veranderingen aankomen. Hij zegt signalen te hebben dat er weerstand is bij medewerkers van de kazerne.
Staatssecretaris Van der Maat kent die geluiden niet: hij ontving één mail met zorgen van een werknemer. “Integendeel, ik hoor met regelmaat dat personeel zegt: ‘Vastgoed is echt minder belangrijk. Stop het geld in arbeidsvoorwaarden en nieuwe munitie.’ Dat doen wij nu ook.”
Geen garanties
Garanties voor behoud van de kazerne in Assen kan Van der Maat nu in ieder geval niet geven. De brief die hij afgelopen week uit Drenthe ontving, ziet hij als basis om in gesprek te gaan met de provincie en de gemeente Assen.
Van der Maat: “Het voornemen over de verplaatsing van Assen naar Havelte blijft staan. Wel heb ik de toezegging gedaan om te kijken of er andere defensieactiviteiten zijn die naar Assen kunnen.”
Welke onderdelen dat zijn, wil hij nog niet zeggen. Het aantal banen is wat hem betreft ook minder van belang. “Ik blijf niet net zo lang rekenen tot ik op 1.000 kom”, klinkt het. “Ik benader het kwalitatief, maar ga niet van 1.000 naar 100. Ik snap dat kwantiteit ook belangrijk is.”