Bedrijven die gebruikte banden invoeren, zijn vanwege het risico op tijgermuggen al sinds 2013 verplicht om de banden in droge staat te importeren. Toch vindt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die toezicht houdt op de bedrijven, het geen enkel probleem als er water in de ingevoerde banden zit. Dit blijkt uit recent openbaar gemaakte foto’s en documenten, waar stichting platform Stop invasieve exoten over beschikt. Het toestaan van natte import betekent een groot risico op introductie en verspreiding van tijgermuggen in Nederland, aldus het platform.
Tijgermuggen zijn exotische muggen die meer dan 20 virusziekten kunnen verspreiden naar mens en dier, zoals zika, dengue, chikungunya en hartworm. Ziekten waar vaak geen medicijnen of vaccins voor zijn, en die soms een dodelijke afloop hebben. Een in Nederland zeer belangrijke invoerroute is de import van gebruikte banden uit gebieden waar de tijgermug voorkomt. In die zogeheten risicogebieden liggen de banden buiten en valt er regen in. Die natte banden zijn ideale broedplaatsen voor tijgermuggen. De bandenbedrijven zijn daarom sinds 2013 verplicht om te voldoen aan een aantal voorschriften, waaronder droge import en droge opslag van de banden.
Wilfred Reinhold, voorzitter van het platform: “Het voorschrift dat de banden in het land van herkomst droog de container in moeten gaan, is misschien wel het allerbelangrijkste voorschrift. Daarmee voorkom je dat eieren, larven en poppen zich in de container dan wel in Nederland kunnen ontwikkelen tot volwassen muggen. Na droge import volgt droge opslag omdat de eitjes in de band bestand zijn tegen maandenlange droogte; door contact met water zouden ze alsnog uit kunnen komen. Als de bedrijven zich zouden houden aan het voorschrift van droge import en droge opslag, zou er bij het bedrijf dus geen enkele tijgermug aangetroffen worden. Maar alleen al afgelopen jaar werden bij zeker vijf bedrijven (in Assen, Lelystad, Emmeloord, Montfoort en Moerdijk) tijgermuggen of gelekoortsmuggen gesignaleerd.”
Nu blijkt uit de documenten die openbaar zijn gemaakt dat de NVWA niet handhaaft op het voorschrift van de droge import. In een presentatie is een foto te zien met twee medewerkers van een bandenbedrijf die het water uit een geïmporteerde band zuigen. Op de begeleidende sheet staat: ‘Droogmaken en droge opslag niet overal praktijk’.
Ook uit een interne nota van de NVWA blijkt dat de invoer van natte banden niet als een overtreding van de voorschriften wordt beschouwd. Men vindt het alleen belangrijk dat de ingevoerde banden drooggemaakt worden. Over een bedrijf in Weert: ‘Banden uit risicogebieden worden leeg gezogen.’ Over een bedrijf in Assen: ‘Banden uit risicogebieden worden droog gemaakt.’ Over een bedrijf in Lelystad: ‘Banden uit risicogebieden worden zoveel mogelijk leeg gezogen.’
Als de banden in het land van herkomst nat de container ingaan, kunnen eitjes, larven en poppen zich ontwikkelen tot volwassen tijgermuggen. Bij het openen van de container in Nederland kunnen de tijgermuggen dan naar buiten vliegen. Uit de documenten blijkt dat de NVWA het wél belangrijk vindt dat de banden op het bedrijf drooggemaakt worden. Maar ook dat brengt risico’s met zich mee. De eitjes, larven en poppen kunnen dan met het verwijderde water in een afvoerputje terechtkomen waar ze kunnen uitgroeien tot volwassen muggen.
“Met natte import is het geen wonder dat bij veel bandenbedrijven vrijwel jaarlijks tijgermuggen worden aangetroffen,” aldus Reinhold. “Het is schandalig dat de NVWA niet handhaaft op één van de belangrijkste preventieve voorschriften.”
Over het droogmaken van de ingevoerde banden is noch in de convenanten, noch in de huidige voorschriften (op grond van de Wet publieke gezondheid) iets vermeld. Reinhold: “Eigenlijk heel logisch, want waarom zou je iets moeten droogmaken dat volgens de regels al lang droog had moeten zijn?”